Ήταν πέρυσι το καλοκαίρι, όταν στο ιστορικό Ολυμπιακό Στάδιο της Στοκχόλμης στη διάρκεια των Wanda Diamond League γράφτηκε ιστορία. Στην κούρσα στα 3.000μ. των ανδρών, το μεγάλο φαβορί, Jacob Kiplimo έχασε από τον Dominic Lobalu, δημιουργώντας αμηχανία στο στάδιο.
Όχι για τη νίκη – αυτή ήταν καθαρή και πολύ σπουδαία – αλλά για το γεγονός πως μετά το τέλος τη κούρσας, όλοι αναρωτιόντουσαν- ακόμα και οι σχολιαστές – ποιος είναι ο άνδρας με τη λευκή στολή που δεν φέρει κάποιο εθνόσημο.
Εκεί όπου οι περισσότεροι αθλητές έχουν την εθνική τους σημαία δίπλα στο όνομά τους, ο Lobalu έχει τα γράμματα ART, που δηλώνουν την “Ομάδα Προσφύγων Αθλητών”. Δεν τους εκπροσωπεί όμως, πια. Ούτε εκπροσωπεί το Νότιο Σουδάν, τη χώρα της γέννησής του, ή την Ελβετία, τη χώρα όπου ζει τώρα. Ο Lobalu είναι ένας δρομέας χωρίς πατρίδα. Ένας πρόσφυγας χωρίς επίσημη υπηκοότητα, περιμένοντας την απόφαση για το άσυλο που έχει αιτηθεί στην Ελβετία.
Από πέρυσι που σημείωσε την ιστορική νίκη, μέχρι φέτος, ουσιαστικά δεν έχουν αλλάξει πολλά στη ζωή του Dominic Lobalu. Μπορεί μετά τη νίκη του να έγινε ένας “σταρ” και να προκάλεσε το αθλητικό ενδιαφέρον και τη συγκίνηση με την προσωπική του ιστορία, όμως, παραμένει ένας πρόσφυγας που τρέχει τον καθημερινά στον αγώνα της ζωής του, προσπαθώντας να αποκτήσει μία πατρίδα, μία εθνική ταυτότητα.
Ο Dominic Lobalu είναι ο πρώτος πρόσφυγας αθλητής που έγινε επαγγελματίας, αλλά αφού δεν έχει εθνική ταυτότητα σημαίνει ότι δεν μπορεί να αγωνιστεί στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του καλοκαιριού ή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του επόμενου έτους. Την ίδια στιγμή, οι ρυθμοί της αίτησης ασύλου του στην Ελβετία προχωρούν με ρυθμούς χελώνας.
«Απλώς λέω στον εαυτό μου ότι είμαι γεννημένος για να υποφέρω», λέει, χαρίζοντας ένα πλατύ και πικρό χαμόγελο στην κάμερα για το ντοκιμαντέρ με τίτλο The Right to Race, που θα κυκλοφορήσει για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων στις Τρίτη 20 Ιουνίου.
«Όπου κι αν πάω, περιμένω τα δύσκολα. Κι έτσι γίνεται, είναι λογικό. Αλλά έχω μια καλή ζωή», λέει στον Guardian.
Ο Lobalu γεννήθηκε στο απομακρυσμένο χωριό Chukudum που αργότερα θα γινόταν Νότιο Σουδάν. Στα 9 του χρόνια έχασε τους γονείς του στη διάρκεια του εμφυλίου που προηγήθηκε της ανεξαρτησίας από το Σουδάν και κατέφυγε στα κοντινά σύνορα στην Κένυα, όπου χωρίστηκε από τις τέσσερις αδερφές του.
Μέσω ενός ορφανοτροφείου ακριβώς βόρεια του Ναϊρόμπι, του προσφέρθηκε μια θέση στο κοντινό Ίδρυμα Ειρήνης Tegla Loroupe – ένα κέντρο εκπαίδευσης στίβου, το οποίο αποτελεί τη βάση της Ομάδας Προσφύγων Αθλητών.
Αγωνίστηκε για αυτούς στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του Λονδίνου το 2017. Δύο χρόνια αργότερα, πήρε την απότομη απόφαση να διαφύγει μετά από έναν αγώνα στη Γενεύη, αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο, μία καλύτερη ζωή Προτιμά να μην μείνει σε αυτό, λέγοντας: «Δεν θέλω να το συζητήσω. Δεν μου αρέσει να υπενθυμίζω στον εαυτό μου τι έχω περάσει».
Έτσι, ένα ψυχρό πρωινό του Μαΐου του 2019, χωρίς χρήματα στην τσέπη του και μόνο τα ρούχα στην πλάτη του, έφυγε από το ξενοδοχείο της ομάδας πριν τα ξημερώματα, «Η κατάσταση στην οποία ήμουν ήταν δύσκολη», λέει. «Οπότε είναι καλύτερα για μένα να δοκιμάζω νέα πράγματα».
Μερικούς μήνες αργότερα, ένας Ελβετός δάσκαλος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και προπονητής στίβου μερικής απασχόλησης, ο Markus Hagmann, έλαβε μια κλήση από έναν αξιωματικό μετανάστευσης που τον ενημέρωσε ότι υπήρχε ένας αιτών άσυλο που ήθελε να τρέξει.
«Μέσα στα πρώτα 200 μέτρα μπορούσα να δω κάτι σε αυτόν», λέει ο Hagmann. «Αλλά το σώμα και το μυαλό του σημαδεύτηκαν από το ταξίδι του – χρειαζόταν πολλή δουλειά για να τον κάνει να νιώσει άνετα».
Ο Lobalu λέει: «Χρειάστηκε πολλά για να τον εμπιστευτώ γιατί η ζωή που είχα πριν δεν εμπιστευόμουν κανέναν. Χρειάστηκε χρόνος».
Μαζί, εργάστηκαν στο St Gallen, όπου ο Lobalu τοποθετήθηκε σε ένα διαμέρισμα μαζί με άλλους δύο αιτούντες άσυλο και κατόπιν ήρθε η ιστορική νίκη του το 2022 στο ντεμπούτο του στο Diamond League στη Στοκχόλμη.
Ωστόσο, παρά τη νίκη, δεν του επιτρέπεται πλέον να αγωνίζεται για την Ομάδα Προσφύγων Αθλητών, σε μεγάλους αγώνες ως ουδέτερος από φόβο μήπως ενθαρρύνει άλλους πρόσφυγες να ακολουθήσουν το δρόμο του. Θα πρέπει να έχει εθνική ταυτότητα.
Η αναμονή για την ελβετική υπηκοότητα είναι μια απίστευτα μακρά διαδικασία, επομένως η Ελβετική Ομοσπονδία Στίβου έχει κάνει αίτηση στην World Athletics για επίσπευση διαδικασίας. Οποιοδήποτε χρονοδιάγραμμα είναι άγνωστο, αφήνοντας τον Lobalu να ονειρεύεται μια θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του επόμενου έτους, όπου θα ήταν υποψήφιος για μετάλλιο.
«Είναι πολύ σημαντικό γιατί υπάρχουν άλλοι άνθρωποι από όπου κατάγομαι, των οποίων η ζωή είναι πολύ δύσκολη», λέει. «Μερικοί θα έχουν αυτό το ταλέντο, αλλά λόγω της καταγωγής τους δεν το πιστεύουν. Θέλω να γίνω παράδειγμα για να τους δείξω ότι ό,τι θέλετε να κάνετε, βάλτε το στην καρδιά σας και κάντε το με όλο σας το πάθος».
Και ακόμα κι αν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα περίμενε, απλά θα συνεχίσει να τρέχει όπου μπορεί: «Μπορώ να αναπνέω καλά και έχω ελευθερία. Απολαμβάνω τη ζωή μου. Είμαι χαρούμενος.», δηλώνει.
Πηγή: theguardian.com
