Ο Πύργος του Άιφελ είναι ένα από τα διασημότερα μνημεία παγκοσμίως και σήμα κατατεθέν του Παρισίου. Και αν όλοι γνωρίζουν το κατ’ εξοχήν γαλλικό σύμβολο, λίγοι είναι εκείνοι που ξέρουν για τον άνθρωπο που τον κατασκεύασε και από τον οποίο πήρε το όνομά του.
Ο λόγος για τον Γουσταύο Άιφελ, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 29 δεκεμβρίου του 1923 και 100 χρόνια μετά τον θάνατό του, το έργο του στέκει αγέρωχο, έχοντας αφήσει πίσω στο πολύ μακρινό παρελθόν τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν κατά την παρουσίασή του. Γιατί όσο περίεργο και αν ακούγεται, ο εμβληματικός Πύργος κατά τα αποκαλυπτήριά του βρήκε αντιδράσεις, με τον αρχιτέκτονά του να βρίσκεται σε δύσκολη θέση για την κατασκευή του, την οποία πίστεψε – και τελικά δικαιώθηκε – μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ήταν ένας πνευματώδης επιχειρηματίας και διάσημος μηχανικός της εποχής του. Γεννήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1832 στη Ντιζόν, στην εποχή του εκβιομηχανισμού. Κατά τις αρχές του 18ου αιώνα οι πρόγονοί του είχαν εγκαταλείψει τη Ρηνανία για τη Γαλλία, όπου και έγιναν γνωστοί ως Άιφελ, παρ’ ότι το όνομά τους ήταν Μπενικχάουζεν.
Αν και ο Άιφελ ήθελε αρχικά να αναλάβει το χημικό εργοστάσιο του θείου του, σύντομα τον κέρδισε η βιομηχανία μετάλλων και ξεκίνησε το 1856 να εργάζεται για έναν πολιτικό μηχανικό. Ήδη σε νεαρή ηλικία ήταν υπεύθυνος για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γέφυρας του Μπορντώ – μίας γέφυρας μήκους άνω των 500 μέτρων.
Μετά τις πρώτες του επιτυχίες ο Άιφελ μετακομίζει στο Παρίσι, όπου και ιδρύει τη δική του εταιρεία σε ηλικία 32 ετών. Γρήγορα γίνεται γνωστός, λόγω και των καινοτόμων σχεδίων του. Ο σίδηρος, ένα σταθερό και οικονομικό υλικό που μπορούσε να αξιοποιηθεί εύκολα στις κατασκευές, χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο. Για τον Άιφελ ακολούθησαν ένδοξα χρόνια: έγινε ένας παγκοσμίου φήμης μηχανικός, κατασκευάζοντας τον Δυτικό Σιδηροδρομικό Σταθμό στη Βουδαπέστη, τη γέφυρα Maria Pia στην Πορτογαλία, το Viaduc de Garabit στη Γαλλία – όπως και τις μεταλλικές κατασκευές του Αγάλματος της Ελευθερίας στις Η.Π.Α.
Η Παγκόσμια Έκθεση του 1889, που θα ερχόταν στο Παρίσι, ήταν η τέλεια ευκαιρία για τον Άιφελ. Τα λαμπρά μυαλά που συναντιούνταν στην έκθεση και παρουσίαζαν τις τεχνικές καινοτομίες τους, προσπαθούσαν για χρόνια να φτιάξουν μία κατασκευή που θα ξεπερνούσε τα 300 μέτρα. Μία πρόταση για έναν τέτοιο πύργο – φυσικά από σίδηρο – είχε παρουσιαστεί και στον Άιφελ. Σε μία διαμάχη μεταξύ παράδοσης και τέχνης από τη μία και μοντερνισμού και τεχνολογίας από την άλλη, το έργο βρέθηκε να ανταγωνίζεται μία πέτρινη ηλιακή στήλη που σχεδίαζε τότε ο διάσημος αρχιτέκτονας Ζυλ Μπουρντέ.
Γνωστοί υποστηρικτές των τεχνών αντιμετώπιζαν το έργο του Άιφελ ως πρόκληση. Μπορούσαν να ανεχθούν τον σίδηρο ως κατασκευαστικό υλικό, το γεγονός όμως ότι εξετίθετο σε κοινή θέα και δεν είχε καλυφθεί από κάποια όμορφη πρόσοψη, τους άφηνε άναυδους. Οι αντιδράσεις ακόμα και από επιφανείς Γάλλους, συμπεριλαμβανομένων των Alexandre Dumas και Guy de Maupassant, ο οποίος έγραψε ένα εχθρικό μανιφέστο, ήταν έντονες. Μάλιστα, ο de Maupassant κατήγγειλε έναν «γίγαντα και αντιαισθητικό σκελετό».
Ωστόσο, όταν άνοιξε η Παγκόσμια Έκθεση και για τους έξι μήνες που λειτούργησε, υπολογίζεται ότι περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι έρχονταν από περιέργεια κυρίως για να θαυμάσουν από κοντά τον Πύργο.
Από τότε που ο Πύργος του Άιφελ ολοκληρώθηκε το 1889, απειλήθηκε πολλές φορές με κατεδάφιση, ωστόσο τελικά διασώθηκε. Ο Άιφελ δεν έγινε μονάχα ο πρώτος άνθρωπος που κατασκεύασε έναν πύργο 300 μέτρων, αλλά ανέγειρε επιπλέον το τεχνικό αυτό αριστούργημα σε χρόνο ρεκόρ: δύο χρόνια, δύο μήνες και πέντε ημέρες.
Με πληροφορίες από cnews.fr, dw.com
