42 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την καθιέρωση του πολιτικού γάμου στην Ελλάδα. Μία επέτειος που έρχεται μόλις λίγα 24ωρα μετά την υπερψήφιση του νομοσχεδίου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Μάλιστα, οι δύο περιπτώσεις έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους, με πρώτες και καλύτερες τις σφοδρές αντιδράσεις από μεγάλη μερίδα του κόσμου, αλλά και από την εκκλησία που καταδικάζει τον νόμο-πλέον- του κράτους.
Το ημερολόγιο έδειχνε 17 Φεβρουαρίου 1982, όταν ήρθε για πρώτη φορά στην ελληνική Βουλή προς ψήφιση το νομοσχέδιο για τον πολιτικό γάμο των ζευγαριών. Εν μέσω έντονων αντιδράσεων στην κοινωνία κι ενός «εμφυλιοπολεμικού» κλίματος στους κόλπους της Εκκλησίας, η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, φέρνει προς ψήφιση τον πολιτικό γάμο, με μία καθυστέρηση… 200 χρόνων από τη Γαλλική επανάσταση και την καθιέρωσή του σε πολλές δυτικές χώρες.
Η καθιέρωση του πολιτικού γάμου
Πριν από την ιστορική αυτή ημέρα, είχε γίνει μία πρώτη απόπειρα για την εισαγωγή του πολιτικού γάμου στην Ελλάδα στις 10 Μαρτίου του 1926 από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Ιωσήφ Κούνδουρο. Ωστόσο, η πρότασή του απορρίφθηκε από τον δικτάτορα Θεόδωρο Πάγκαλο. Στη συνέχεια, απασχόλησε και τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή του Αστικού Κώδικα τη δεκαετία του ’30, χωρίς τελικά να υιοθετηθεί.
Η αναγνώριση του πολιτικού γάμου στην Ελλάδα ήταν μία από τις πρώτες αποφάσεις που έλαβε η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Με το νόμο 1250/82 (ΦΕΚ Α 46/07.04.1982), κατέστησε ίσου κύρους τον πολιτικό και τον θρησκευτικό γάμο (διαζευκτικό σύστημα), χωρίς ο νομοθέτης να προχωρήσει στο υποχρεωτικό του πολιτικού γάμου, όπως ζητούσε η προοδευτική διανόηση και ήταν το καθεστώς στις Δυτικές Χώρες.
Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε στις 22 Μαρτίου, με τις αρνητικές ψήφους της Νέας Δημοκρατίας, επί προεδρίας Ευάγγελου Αβέρωφ..
Ο «εμφύλιος» στην Εκκλησία και ο ρόλος του Χριστόδουλου
Η κυβέρνηση είχε καταλήξει σε συμβιβασμό με την ελληνική εκκλησία, ορίζοντας τον πολιτικό γάμο ίσο με τον θρησκευτικό και όχι κάνοντας τον πολιτικό υποχρεωτικό και τον θρησκευτικό προαιρετικό, όπως ίσχυε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Σε αυτό είχε βοηθήσει και η διαλλακτική στάση του τότε αρχιεπισκόπου Σεραφείμ. Ωστόσο, μεγάλο κομμάτι της Ιεράς Συνόδου ήταν εναντίον, κάνοντας πύρινες δηλώσεις για το νομοσχέδιο, ενώ κάποιοι ιερείς απειλούσαν ότι δεν θα βάφτιζαν τα παιδιά που οι γονείς τους είχαν συνάψει πολιτικό γάμο.
Πρωτεργάτης των αντιδράσεων ήταν ο τότε μητροπολίτης Δημητριάδος Χριστόδουλος και μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών.
Έλεγε: «Ο πολιτικός γάμος είναι άθεσμος μείξις, είναι καταπάτησις της εκκλησιαστικής διδασκαλίας, είναι αίρεσις. Ο τοιούτος γάμος είναι, άνευ περιστροφών, μείξις ανίερος και κατάκριτος, ελευθέρα συμβίωσις άθεσμος και αμαρτωλός».
Ο πρώτος πολιτικός γάμος στην Ελλάδα
Ο πρώτος πολιτικός γάμος στην Ελλάδα έγινε στο Φραντάτο της Ικαρίας. «Στο χωριό Φραντάτο Ικαρίας, στις 18 Ιούλη του 1982 τελέστηκε ο πρώτος πολιτικός γάμος μεταξύ της 18χρονης τότε Σταματίνας Πλακίδα και του 24χρονου Δημήτρη Μαύρου από τη Νάξο. Ο γάμος έγινε στο κοινοτικό κατάστημα από τον πατέρα της νύφης, Σπύρο Πλακίδα, ο οποίος ήταν και ο κοινοτάρχης. Ο κόσμος του νησιού ήταν προοδευτικός ανέκαθεν. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι στον γάμο παραβρέθηκε η μισή Ικαρία στην πλατεία του χωριού», είπε στο pontosnews.gr ο δήμαρχος Ικαρίας Νίκος Καλαμπόγιας.