«Μια μέρα χωρίς γέλιο είναι μια μέρα χαμένη», συνήθιζε να λέει ο Τσάρλι Τσάπλιν. Και ο “Σαρλό” σκόρπισε απλόχερα το γέλιο στους θεατές, στα χρόνια της σπουδαίας καριέρας του. Ο Τσάρλι Τσάπλιν υπήρξε μία ιδιοφυία του παγκόσμιου κινηματογράφου και μέχρι σήμερα, παραμένει αξεπέραστος.
Ωστόσο, το “χαμίνι” της μεγάλης οθόνης, στην πραγματικότητα υπήρξε μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητά, με μία σκοτεινή πλευρά, πάθη και συμπεριφορές που σήμερα στην εποχή του #MeToo θα τύγχανε διαφορετικής αντιμετώπισης. Ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο οποίος έφυγε από τη ζωή ανήμερα των Χριστουγέννων του 1977, είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις που ο καλλιτέχνης είναι εμφανώς διαχωρισμένος από τον άνθρωπο. Εξάλλου, και ο ίδιος ήξερε πολύ καλά πώς να διαχωρίζει την επαγγελματική του πορεία με τα προσωπικά του πάθη και τη σκοτεινή ανθρώπινη πλευρά του στην οποία έριξαν πρόσφατα φως τέσσερα από τα παιδιά του σε ένα ντοκιμαντέρ, το «The Real Charlie Chaplin» που προκάλεσε αίσθηση.
Τα άθλια παιδικά του χρόνια
Ο Τσαρλς Σπένσερ Τσάπλιν γεννήθηκε στις 16 Απριλίου το 1889, στο Λονδίνο. Οι γονείς του, ο Τσαρλς και η Χάνα, ήταν μποέμ καλλιτέχνες του ελαφρού μουσικού θεάτρου. Ο πατέρας του ήταν αλκοολικός, κι έναν χρόνο μετά τη γέννηση του Τσάρλι, εγκατέλειψε τη σύζυγό του και τα δυο τους παιδιά.
Λίγο αργότερα η μητέρα του εμφάνισε προβλήματα υγείας, εγκατέλειψε την καριέρα της και άρχισε να δουλεύει ως ράφτρα. Καθώς δεν είχε αρκετά χρήματα και ο πρώην σύζυγός της σπάνια τους βοηθούσε οικονομικά, αναγκάστηκε να ζήσει με τα παιδιά της σε διάφορα διαμερίσματα υπό άθλιες συνθήκες. Το 1895 μπήκε σε άσυλο φτωχών στο Λάμπεθ και τα δύο παιδιά της μεταφέρθηκαν σε ένα σχολείο για ορφανά και εγκαταλελειμμένα παιδιά από το οποίο είχαν τις χειρότερες αναμνήσεις.
Τρία χρόνια αργότερα, και αφού η μητέρα τους μπήκε σε άσυλο φρενοβλαβών στο Κέιν Χιλ, ο πατέρας τους ανέλαβε με δικαστική απόφαση την επιμέλειά τους.
Η ζωή όμως του Τσάρλι και του αδελφού του Σίντνεϊ δεν άλλαξε ουσιαστικά αφού ο πατέρας τους συνέχιζε να πίνει και οι δύο τους μεγάλωναν με την ερωμένη του πατέρα τους που ήταν επίσης αλκοολική. Αργότερα έζησαν ξανά για ένα διάστημα με τη μητέρα τους, που βγήκε προσωρινά από το άσυλο, ενώ ο πατέρας τους πέθανε σε ηλικία 37 ετών από το αλκοόλ και διάφορες ασθένειες. Τον Μάιο του 1903 η Χάνα ξαναμπήκε στο άσυλο και ο μικρός Τσάρλι εγκαταστάθηκε με τον αδερφό του σε ένα διαμέρισμα.
Ο θρυλικός “Σαρλό”
Ο ίδιος μπήκε από πολύ νωρίς στον καλλιτεχνικό κόσμο και το 1912 ξεκίνησε την πορεία του στο βωβό κινηματογράφο, όπου μέχρι το 1918 αξιοποίησε το ταλέντο του σε πολλές μικρές κωμωδίες, δημιουργώντας τον τύπο του Σαρλό με το στενό σακάκι, το μικρό καπέλο, το χαρακτηριστικό μουστάκι, το βάδισμα του πιγκουίνου. Ένας χαρακτήρας που έμεινε στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου, είναι ο πιο δημοφιλής και δεν μπορεί κανείς να τον ξεπεράσει.
Και ήταν τέτοια η ταύτιση που πολλοί αποκαλούσαν τον Τσάπλιν, Σαρλό. Και όχι μόνο αυτό. Λέγεται πως ο Χίτλερ (γεννήθηκε τέσσερις μέρες μετά τον Τσάρλι), αν και δεν συμπαθούσε καθόλου τον αριστερό ηθοποιό, εμπνεύστηκε από εκείνον το μουστάκι του, επειδή ήξερε πως ήταν πολύ αγαπητός στον κόσμο και πίστευε πως θα συμβεί το ίδιο και με εκείνον καθώς θα υπάρχει μία ταύτιση.
Εννοείται πως ο Τσάπλιν δεν τον είχε σε καμία εκτίμηση και το 1940 έβγαλε την πρώτη «ομιλούσα» ταινία του τον «Μεγάλο Δικτάτορα», το 1940, προκαλώντας αίσθηση. Η ταινία έδειχνε τον Τσάπλιν σε μια έκδοση καρικατούρας του Αδόλφου Χίτλερ και απέφερε συνολικά πάνω από 5 εκατομμύρια δολάρια κερδίζοντας πέντε βραβεία Όσκαρ.
Η παγκόσμια καταξίωση για τον ηθοποιό ήρθε μέσα από τις μεγάλου μήκους ταινίες του, όπως οι «Μοντέρνοι Καιροί», «Τα φώτα της πόλης», «Ο κύριος Βερντού» και άλλες, που τον κατέταξαν ανάμεσα στους σημαντικότερους δημιουργούς της έβδομης τέχνης.
Το 1947, μέσα σε ένα έντονα αρνητικό κλίμα για τον ίδιο, και ενώ διάφοροι συντηρητικοί πολιτικοί ζητούσαν την απέλασή του, γύρισε την ταινία «Ο Κύριος Βερντού». Αν και την υπόθεση την εμπνεύστηκε από τον Λαντρί, έναν Γάλλο δολοφόνο πλούσιων κυριών, ήταν φανερό ότι η ταινία στόχευε σε αρνητικές πλευρές της αμερικανικής κοινωνίας.
Ιδιοκτήτες κινηματογραφικών αιθουσών δέχτηκαν πιέσεις για να μην προβάλλουν την ταινία η οποία τελικά είχε παταγώδη εμπορική αποτυχία. Αντίθετα, τα «Φώτα της ράμπας», μια ταινία πάνω στα γηρατειά και τον θάνατο, που ολοκληρώθηκε πέντε χρόνια αργότερα, είχε μεγάλη εμπορική επιτυχία, εκτός όμως Αμερικής.
Μετά την άρση της βίζας του από το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, ο Τσάπλιν με την τέταρτη σύζυγό του, Όνα, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Ελβετία. Μέχρι το θάνατό του το 1977 γύρισε άλλες δύο ταινίες: την αντιμακαρθική σάτιρα «Ένας βασιλιάς στη Νέα Υόρκη» (1957) και δέκα χρόνια αργότερα την «Κόμισσα του Χονγκ Κονγκ» με τη Σοφία Λόρεν και τον Μάρλον Μπράντο.Το 1975 ανακηρύχτηκε ιππότης από τη βασίλισσα Ελισάβετ.
Είχε αδυναμία στις ανήλικες
Στο ντοκιμαντέρ, τέσσερα από τα παιδιά του με την τελευταία σύζυγό του Ούνα Ο’ Νιλ, κόρη του σπουδαίου θεατρικού συγγραφέα, Ευγένιου Ο΄Νιλ, μοιράζονται τις σκέψεις τους για την σκοτεινή πλευρά του πατέρα τους. Αφηγούνται την κρυφή ιστορία του, ο οποίος παντρεύτηκε τέσσερις φορές, είχε αδυναμία στις ανήλικες, ενώ φέρεται ότι είχε κοιμηθεί με περισσότερες από 2.000 γυναίκες.
Η αλήθεια είναι πως οι ερωτικές προτιμήσεις του Τσάπλι στα ανήλικα κορίτσια, τα οποία στη συνέχεια παντρευόταν, αλλά και η κακοποιητική συμπεριφορά του, δεν αποτέλεσαν ποτέ μυστικό. Μάλιστα, ο Μάρλον Μπράντο είχε πει κάποτε για εκείνον: “Ο Τσάπλιν είναι ο μεγαλύτερος σαδιστής που έχω γνωρίσει”.
Το 1918, παντρεύτηκε για πρώτη φορά, την 16χρονη ηθοποιό Mildred Harris, λόγω της εγκυμοσύνης της. Το ζευγάρι απέκτησε έναν γιο τον οποίο ονόμασαν Νόρμαν, αλλά πέθανε μόλις τρεις μέρες μετά τη γέννησή του και ο Τσάπλιν εγκατέλειψε γρήγορα την Χάρις. Όταν χώρισαν το 1920, η πρώην σύζυγός του ανέφερε την «ψυχική του σκληρότητα» μεταξύ των λόγων του χωρισμού τους.
Το 1920, εντόπισε τη 12χρονη Lillita Louis MacMurray και αποφάσισε να την κάνει ηθοποιό. Εκείνη άλλαξε το όνομά της σε Λίτα Γκρέι και πιστεύεται ότι την αποπλάνησε το 1924, όταν εκείνη ήταν 15 ετών και εκείνος 35 ετών, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατηγορία για βιασμό ακόμη και τότε.
Ο σύντομος γάμος τους έληξε με ένα επιζήμιο διαζύγιο το 1927 και έναν διακανονισμό 625.000 λιρών – που πιστεύεται ότι αξίζει περίπου 38 εκατομμύρια σε σημερινά χρήματα και ήταν ο πιο ακριβός χωρισμός στην ιστορία του Χόλιγουντ εκείνη την εποχή.
Η Γκρέι κατέθεσε αίτηση για την επιμέλεια των δύο παιδιών τους και ισχυρίστηκε σκληρότητα και εξαναγκαστικές σεξουαλικές πράξεις στην αίτησή της, ενώ ο Τσάρλι Τσάπλιν την ανέφερε ως «εκβιάστρια και πόρνη».
Το 1966 στα απομνημονεύματά της «Η ζωή μου με τον Τσάπλιν», η Γκρέι έγραψε: «Παντρευτήκαμε στο Μεξικό, επειδή ο Τσάρλι δεν ήθελε να πει και πολλά για τον γάμο. Στο δρόμο της επιστροφής στο τρένο είχε πολύ άσχημη συμπεριφορά. Στεκόμασταν στην πλατφόρμα ανάμεσα σε αυτοκίνητα, ενώ το τρένο ταξίδευε και είπε, “Θα μπορούσαμε απλώς να τελειώσουμε όλη αυτή την κατάσταση αν απλώς πηδήξεις”».
Το 1933 γνώρισε την 22χρονη πρώην παιδί-μοντέλο Paulette Goddard. Κάποιοι, ωστόσο, έλεγαν ότι ήταν 17 ετών. Παντρεύτηκαν το 1936 και έμειναν μαζί μέχρι το 1942. Μετά το διαζύγιό τους μετά η Goddard συμφώνησε να μην προβεί σε λεπτομέρειες για τη σχέση τους.
Σε λιγότερο από έναν χρόνο, ο 54χρονος τότε Τσάρλι Τσάπλιν γνώρισε την 17χρονη τότε Ούνα, κόρη του σπουδαίου Ευγένιου Ο’ Νιλ. Ήταν η τέταρτη και τελευταία σύζυγός του, με την οποία απέκτησε οκτώ παιδιά (από τα 11 συνολικά που είχε ο ίδιος) και έμεινε μαζί του μέχρι τον θάνατό του το 1977.
Ο φόβος των παιδιών του
Στο ίδιο ντοκιμαντέρ, αίσθηση προκάλεσαν τα όσα εξομολογήθηκαν τρία από τα παιδιά του, για τον πατέρα Τσάρλι Τσάπλιν. Η Τζέιν περιγράφει τη δύσκολη σχέση της μαζί του. «Ήταν απρόσιτος. “Ο πατέρας σου εργάζεται, μην τον ενοχλείς, θα χάσει την έμπνευσή του” – ο κόσμος μας περιστρεφόταν γύρω από την ευημερία του πατέρα μου», θυμάται.
«Μας είπε ότι είχε αμφιβολίες σε όλη του τη ζωή. Πέτυχε το όνειρο της ζωής του, αλλά δεν νομίζω ότι ξεπέρασε ποτέ τις αμφιβολίες του. Ξεπερνάει κανείς ποτέ πραγματικά από πού έρχεσαι; Δεν νομίζω ότι σε αφήνει ποτέ», καταλήγει.
Ο γιος του Μάικλ παραδέχεται ότι ένιωθε φόβο για τον διάσημο πατέρα του. «Φοβόμουν κάπως τον πατέρα μου. Ήταν τόσο δυνατός που δεν μπορούσες του εναντιωθείς, γιατί αποκλείεται να είχε κάνει λάθος», λέει.
«Ο πατέρας μου δεν ήταν ο Τσάρλι Τσάπλιν. Ήξερα ότι ήταν το ίδιο πρόσωπο, αλλά δεν έμοιαζαν σε τίποτα – εκτός από όταν είχε κοινό. Τότε θα γινόταν ο Τσάρλι Τσάπλιν, αυτός ο άλλος άνθρωπος», ανέφερε η κόρη του, Τζέραλντιν.
